گرید چیست؟

«پایه کار» یا «گرید» عبارت است از قانونمند کردن و تعیین عواملی مانند طول سطرها و فاصله آنها از یکدیگر ؛ فاصله بخشی از صفحه  که واژگان  در آن قرار گرفته اند از لبه های کاغذ ؛ فاصله ستون های حروف از هم و مواردی از این قبیل در یک کتاب یا اثر چاپی. در صفحه آرایی با رایانه، گرید به مفهوم « تعریف کردن این موارد به صورتی ثابت و مشخص برای رایانه است و در صفحه آرایی کتاب به روش سنتی معروف به « چسب و قیچی » به صفحه ای خط کشی شده بر مبنای فاصله و طول سطرها نیاز داریم که علاوه بر واژه های « گرید » یا « پایه کار »، اصطلاح « صفحه ماکت » هم برای آن به کار برده است.
خطوط در صفحه ماکت با رنگ آبی چاپ می شود که در فیلم خطی، این رنگ اثری ندارد و در نتیجه، وقتی حروف سیاه رنگ بر روی این صفحات چسبانده شوند، در عکاسی چاپ فقط سیاهی ها روی فیلم منعکس می گردند و خطوط آبی اثری بر جای نمی گذارند. اگر کلمه یا نقشی باید در تمام صفحات کتاب تکرار گردد، بهتر است که در پایه کار با رنگ مشکی چاپ شود ؛ یعنی پایه کار را دو رنگ چاپ کنیم : آبی برای تمام خطوطی که نیازی به چاپ شدن آنها در کتاب نیست و فقط صفحه آرا در صفحه آرایی کمک می کنند و مشکی، برای نقش یا  کلمه ای که قرار است در کل کتاب چاپ شود. در پایه کار کتاب، غیر از خطوط افقی مربوط به کرسی سطرها و خطوط عمودی مشخص کننده ابتدا و انتهای سطرها، باید هر خط و علامتی که می تواند در صفحه آرایی به صفحه آرا کمک   کند، رسم گردد. مانندعلامتی که 3/1 بالای صفحه را مشخص می کند و برای تعیین شروع فصل ها کاربرد دارد، خط چینی که سر سطرها را مشخص می کند، یک خط تقارن که برای چسباندن تیترهای وسط در وسط به کار می آید، علایمی که جای شماره صفحه را مشخص می کند و موارد دیگری از این قبیل.
بعضی از کتاب ها پایه کار شطرنجی دارند. یعنی به جای خطوط کرسی و خطوط عمودی مذکور، سطح حروف را به صورت شطرنجی چاپ می کنند تا راهنمایی برای دقیق چسباندن سطوح  کاغذی نمونه دوم حروف چینی باشد. در این پایه کارها، بهتر است اندازه هر خانه شطرنجی به جای آن که بر حسب سیستم متریک باشد، بر حسب سیسیرو رسم گردد، یعنی اندازه هر خانه مربع، 5/4 میلیمتر باشد.  پایه کار را معمولا با راپیدوگراف 1/0 یا 2/0 میلیمتر رسم می کنند و اگر هم آن را با رایانه رسم کنند، ضخامت خطوط را در همین حدود در نظر می گیرند. پایه کار باید برای استفاده از عناصر بصری متفاوتی مانند حروف متن، عنوانها، تصاویر و ریز نقش ها مناسب باشد.

از این رو، یک الگوی پیش تعیین شده نیست بلکه در هر نوع کتاب حالتی ویژه دارد. پایه کار، باعث ایجاد  تناسب بین طرح و مطالب، تبدیل پراکندگی به تجمع، ایجاد خلاقیت های منطقی و جلوگیری از اتلاف وقت می شود و امروزه در تمام مواردی که با سطر هایی از نوشتار سروکار داریم، ضروری است. در پایه کار برای تفکیک عملکردهای مختلف، می توان از انواع خط چین استفاده کرد و غیر از آن، طراح می تواند برای سهولت صفحه آرایی، هر علامتی را که صلاح بداند، در پایه کار منظور نماید.